Dağlık Bölgelerde Yaşayan Tolumlarda Ordunun Oluşumu ve Savaşın Gelişimi. Formation of the army and development of war in the sociates living in mountainous regions.

8. Dağlık Bölgelerde Yaşayan Tolumlarda Ordunun Oluşumu ve Savaşın Gelişimi. Formation of the army and development of war in the sociates living in mountainous regions.

    Dağlık bölgelerde yaşayan yarı göçebeler ise gerek zor hayat koşulları, gerekse küçük ve yalıtılmış toplumlar olmalarından ve kısıtlı kaynaklardan dolayı sık sık birbirleriyle sonu gelmez çatışmalar içinde yaşamaları sebebiyle oldukça sert, savaşçı ve dayanıklı bir karakter oluşturmuşlardır. Ancak bu topluluklar genellikle bir kabile veya köyle diğer kabile veya köy, ya da bunların aralarında yaptıkları küçük müttefik grupları olarak savaştıklarından kitlesel bir askeri teşkilat oluşturamamışlardır. Parçalı ve bu sebeple bir potada erimeyi engelleyen coğrafi yapı, kısıtlı doğal kaynaklar ve sınırlı yaşam alanları sebebiyle devlet diye kabul edebileceğimiz teşkilatlar kuramazlar. Devlete benzer şekilde teşkilatlar kursalar bile bunlar yine aynı sebeplerle büyüyerek krallıklar ve imparatorluklar haline dönüşemezler. Bu insanların yaşadığı bölgelerde büyük kalabalıkların karşılıklı olarak bir araya toplanabilecekleri büyük düzlükler bile olmadığından kitlesel savaşlar yapılamaz. Tüm bu sebeplerle böyle coğrafyalarda yaşayan topluluklar genellikle tüm kabile erkeklerinden oluşan küçük askeri teşkilatlar içinde sonuçsuz ve sonu gelmez çatışmalar içinde yaşayıp giderler. Coğrafyanın ördüğü bu çerçeve bir türlü kırılamaz. Bu topluluklardan ancak dağlık alanların düzlük alanlara çıkış yerlerinde veya dağ ve ovanın birleşme yerlerindeki sınırlarda yaşayan topluluklar bir gün güçlü bir lider önderliğinde toplanarak bu dağları terk etmeye karar verdiklerinde askeri ve siyasi olarak ciddi başarılar gösterebilirler. Bu tür topluluklara en uygun örnek Kafkasya’da yüzyıllardır yaşayan topluluklardır.

    Tarım kültürlerinde, sınırlarda steplerle girilen temaslar sonucunda at savaş aracı olarak ileriki dönemlerde kullanılmaya başlanmasına rağmen dağlık bölgelerde at ne iyi bir ulaşım aracı, ne de yaygın bir savaş aracı olabilir. Dik yamaçlar, dar vadiler ve hızlı akan nehirler at kullanılmaya elverişli değildir. Bunun yerine zor şartlarda yaşamaya, sarp arazilerde yük taşımaya uygun olan eşek daha yaygın olarak kullanılır. Daha sonraları dayanıklılığı ve gücü daha fazla melez bir tür olan katır da yaygın olarak kullanılmaya başlanır.

   Bu bölgede yaşayan insanlar, sürekli olarak yabani hayvanlar ve komşu yerleşim yerlerinin tehditlerine açık bir şekilde yaşarlar. Fakat arazide savunmaya ve korunmaya uygun birçok yer bulunduğundan bu bölgedeki toplumlar sürekli olmasa da geçici süreler için yerleştikleri bölgeleri kullanırlar. Arazi uzak mesafeden görüşe uygun değildir. Arazi arızaları ve bitki örtüsü hem vahşi hayvanların, hem de saldırgan kabileler ve haydutların yakın mesafeye kadar yaklaşarak baskın şeklinde kabileye ve hayvanlara saldırmasına imkân sağlar. Özellikle bu tehlike geceleri daha da artar. Bu sebeple gerek kışlak diyebileceğimiz daha uzun süreler kalınan ve bazı bölgelerde köy ve şehirler de kurulmuş olan yerlerde, gerekse yazlak veya yayla diyebileceğimiz yaz mevsimlerinde kalınan yerlerde belli fiziki tedbirler alınır. Mesela bu yerler fiziksel yapı itibariyle yaklaşma istikametleri kısıtlı, ulaşılması zor ve kolay savunulabilecek yerlere yapılır. Ağılların etrafına taşlardan veya çalılardan çitler yapılır. İnsanlar için genellikle taş ve çamurdan bazen de ağaç kütükleri ve sazlardan binalar yapılır. Bu binaların bulunduğu köy veya kasabaların etrafı büyük ağaçlardan veya taştan örülen bir dış duvar ile çevrilir. Gözetleme ve ok atmak maksadıyla kuleler inşa edilir. Ama gerek nüfus azlığı, gerekse arazi yapısı sebebiyle bunlar hiçbir zaman büyük kale şehirleri ve askeri garnizonları haline gelmez.

    Bu bölgelerde yaşam; toplumların yapısını, kültürünü, savaşma biçimini ve orduların büyüklüğünü biçimlendirdiği gibi silah tipleri ve yapıları ile savaş yöntem ve taktiklerini de şekillendirir. Derin vadilerle bölünmüş sarp sırt ve tepelerin bulunduğu bu bölge görüş alanını kısıtladığı gibi hareket kabiliyeti ve menzili de olumsuz yönde etkiler. Dar alanlarda savaşmak zorunda olunduğundan küçük kama ve kısa kılıçlar kullanılır. En uzak görüş mesafesi hemen karşıdaki tepe veya sırt hattı olduğundan uzun menzilli silahlara ihtiyaç duyulmaz, onun için basit yaylar kullanılır. Uzun mızraklar kullanışlı olmadığından genellikle kısa sırık ve mızraklar kullanılır.

     Bunlar, büyük ordular oluşturamamakla birlikte büyük ordular oluşturmayı başarsalar bile büyük meydan savaşları yapamazlar. Çünkü arazi yapısı ne böyle büyük bir ordunun bir arada hareket etmesi, ne de beslenmesi ve diğer lojistik faaliyetleri için uygun değildir. Bu sebeple bunlar daha çok küçük baskınlar, pusular ve taktik akınlar yaparak savaşırlar. Bu bölgede kalıcı bir siyasi iktidar yapısı kurulamadığından profesyonel ordular da kurulamaz. Genelde her kabilenin tüm sağlıklı erkekleri savaşçı olarak yetişirler. Bu sebeple savaşçı toplumlardırlar. Bağlılık kabile reisine karşıdır ve savaşlar da genellikle bu reisin önderliğinde yapılır.

     Kısaca özetlemek gerekirse bu bölgede yaşayan insanlar çetin doğa koşulları ve sürekli devam eden çatışmalar yüzünden iyi savaşçılardır, ancak hiçbir zaman iyi asker olamazlar. Çünkü askerlik bireysel cesaretten çok büyük kitleler halinde en üst seviyede bir komutanın emrinde hareket eden büyük kitlelerin koordineli hareketlerini gerektirir. Bu bölgenin insanları ise sadece kendi kabile liderlerinin emirlerini dinleyip başka bir otorite kabul etmediklerinden, küçük gruplar halinde bireysel cesarete dayanan çatışmalar içinde yetiştirildiklerinden ve disiplin altına giremeyen özgür ruhlu insanlar olduklarından büyük bir ordunun bir unsuru olarak savaşmaya uygun değildirler.

30.12.2015. M.Ç.

1. http://sisteorileri.blogspot.com/2015/12/savas-bir-tercih-degil-bir.html
2.  http://sisteorileri.blogspot.com/2015/12/insanoglunun-ortaya-cks-ve-silah.html
3. http://sisteorileri.blogspot.com/2015/12/insan-topluluklarnn-cogalmas-ve.html
4. http://sisteorileri.blogspot.com/2015/12/tarm-toplumlarnn-ortaya-cks-ve-ordularn.html
5.http://sisteorileri.blogspot.com/2015/12/farkl-cografyalara-goc-ve-bu-bolgelerde.html
6. http://sisteorileri.blogspot.com/2015/12/cografyann-savas-ve-askerlik-uzerindeki.html
7. http://sisteorileri.blogspot.com/2015/12/ortadogu-ve-anadoludaki-tarm.html
8. http://sisteorileri.blogspot.com/2015/12/daglk-bolgelerde-yasayan-tolumlarda.html
9. http://sisteorileri.blogspot.com/2015/12/steplerde-yasayan-gocebe-topluluklarda.html
10. http://sisteorileri.blogspot.com/2015/12/tecrit-edilmis-buyuk-bolgelerde.html
11. http://sisteorileri.blogspot.com/2015/12/dsa-ksmen-ack-buyuk-bolgelerde-ordularn.html

12. http://sisteorileri.blogspot.com/2015/12/denizci-uluslarda-ordularn-olusumu-ve.html
13. http://sisteorileri.blogspot.com/2015/12/diger-bolgelerde-ordularn-olusumu-ve.html

14. http://sisteorileri.blogspot.com/2015/12/sonuclar-results.html