3. İnsan Topluluklarının Çoğalması ve Kitlesel Savaşların
Ortaya Çıkışı. Multiplying of the human societies and emergence of massive
battles.
Tüm bunların sonucunda grubumuzun tehdit
değerlendirmesinde değişimler meydana gelmeye başlamıştır. Eskiden değişik
yırtıcı hayvanlar esas tehdit olarak kabul edilirken artık kendileriyle aynı
cinsten fakat farklı gruplara mensup insanlar tehdit değerlendirmesinde giderek
daha üst sıralara yükselmeye başlamıştır. Muhtemeldir ki insanların, diğer
insanlarla, gruplar halinde karşılıklı savaştığı ilk planlı askeri hareketler
bu evrede ortaya çıkmıştır. İnsanların o zamanlar kendilerine saldıran yırtıcılara
karşı savunma maksatlı, hayvan sürülerine karşı saldırı maksatlı birçok yöntem
geliştirmeye başlamalarının uzun bir tarihi vardır. Bunlardan belli bazı taktik
ve stratejiler geliştirmişler, bölgelerine giren yabancı insanlarla yaptıkları
tesadüf muharebelerinden de hayli çok yakın çatışma tecrübeleri edinmişlerdir.
Yani insanlarla henüz kitlesel bir harp yapmamış olsalar da hayvanlarla
girdikleri mücadelelerde askeri kültürün oluşmasına yetecek kadar bir şiddet
uygulama tecrübeleri vardır.
Av
partilerinin savaş taktikleri geliştirmek için kullanıldığı, tarihin her
döneminde görülmektedir. İnsanoğlu, dünyaya yayılmaya başladığı ilk dönemde
olduğu gibi bunu günümüze hayli yakın tarihlere kadar uygulamaya devam
etmiştir. Cengiz Han’ın bir sefere çıkmadan önce, bozkırda tüm askerlerinin
katılımıyla haftalar hatta aylar süren kitlesel av partileri düzenlediği
bilinmektedir. Bu avlar esnasında günümüzde yapılan askeri tatbikatlarda olduğu
gibi ordunun eğitimi ve mevcut tekniklerin geliştirilmesi, yeni taktik ve
stratejilerin bulunması gibi faaliyetler yapılmıştır. Aynı şekilde av
partilerinde ortaya çıkan uygulamaları askeri taktikler ve stratejiler halinde
kullanan bazı Afrika kabilelerinin bu sayede kabile hudutlarını genişleterek
devlet olarak kabul edilebilecek bazı yapılar oluşturdukları da bilinmektedir.
Burada ilginç bir husus, sadece insanların yaptığı avların değil, yırtıcı
hayvanların avlanırken kullandıkları yöntemlerin de gözlemlenerek askeri taktik
ve strateji olarak geliştirilmesidir. Tüm bu sebeplerle, yakın zamana kadar birçok
ülkede köpeklerin de kullanıldığı sürek avları; kralların, askerlerin ve
seçkinlerin en yaygın uyguladıkları bir spor dalı olmaya devam etmiştir.
Burada, takip ettiğimiz insan grubuna dönecek
olursak; şimdiye kadar nasıl av hayvanı sürülerinin yaşam alanları takip edilip
hangi mevsimde tam olarak nerede bulundukları tespit ediliyor, bazen de bu
hayvanların durumlarını ve toplu yaşadıkları yerleri tespit etmek için küçük
keşif kolları gönderiliyorsa, şimdi de bu yeni düşmanlar (diğer insan
toplulukları) hakkında sistemli olarak bilgi toplanmaya başlanır. Karşılaşılan
gruplar uzaktan takip edilerek gittikleri yönler, yaşadıkları yerler, bu yerlere
gitmek için uygun yaklaşma istikametleri belirlenmeye çalışılır. Artık,
insanoğlunun kendi türünden olan canlıların oluşturduğu diğer gruplarla
kıyamete kadar sürecek sistemli ve planlı şiddet uygulama faaliyetleri, yani
savaşlar başlamak üzeredir.
Uzun
süredir komşu bölgelerde yaşayan insan toplulukları hakkında bilgi toplanmakta
olduğundan artık hangi yönde ve ne kadar uzakta hangi grupların yaşadığı, bu
gruplara mensup insan sayısı, ne tür silahlar kullandıkları, bölgelerindeki su
ve yiyecek kaynakları, bu grupların yaşadıkları bölgelerin savunmaya ve
saldırıya uygunluk durumları hakkında yeterince bilgi toplanmıştır.
Sonunda,
artık hayli kalabalıklaşmış bir klan haline gelen gurubumuzun yaşlıları ve
lider konumunda olan kişileri toplanarak bir durum değerlendirmesi yaparlar. Eğer
amaçları artan nüfus için yeni yaşam alanları bulmaksa, bu amaca en uygun
hedeflerin hangileri olduğuna, yok eğer kendi bölgelerine çok sık
girdiklerinden klanlarına saldırabileceğini düşündükleri bir komşu klanı
etkisiz hale getirmekse, bunlardan saldırı için hangisinin en uygun olduğuna
karar verirler.
Bu
karar verildikten sonra saldırı planlarının yapılmasına ve yeni silahların
hazırlanmasına hız verilir. Toplumun eli silah tutan erkekleri askeri bir
hiyerarşi oluşturacak şekilde teşkilatlandırılır. Keşifler artırılır ve keşfe
karşı koyma tedbirleri alınır. Savaşçılar grubu, saldırı için klanın yanından
ayrılıp yaşam alanı dışına çıktığında, fırsatı değerlendirmek isteyebilecek
diğer gruplara karşı geride bırakılacak insanlardan klanı savunabilecek şekilde
bir savunma grubu teşkil edilir. Klanın yaşadığı bölgede doğal engellerden de
yararlanılarak arazi düzenlenir ve savunma tedbirleri kuvvetlendirilir. Savaş
kararı verilip toplum savaşa göre yeniden teşkilatlanınca savaşamayacak durumda
olanlara da bazı görevler düşer. Bunlardan yetenekli olanlar mızrak ve bıçak
gibi silahlar yaparak savaşçılara verir. Bunun karşılığı olarak kendilerine av
hayvanlarından pay veya avların kürklerinden elbise vb. şeyler verilir. Artık
tarihin ilk orduları ile birlikte ilk savaş sanayii ve ticareti de başlamak üzeredir.
Hazırlıklar tamamlanınca, son planlama ve koordinasyonun yapılması ve emirlerin
verilmesi için bir toplantı daha yapılır. Bu toplantıdan sonra artık savaş
başlamak üzeredir.
Öncelikle
geride kalanların savunmalarını güçlendirmek için bazı yetenekli kişiler mağara
ağızlarına taş ve çamur kullanarak duvarlar örerler, mağaraların önlerine
geçişi engelleyecek genişlik ve derinlikte hendekler kazılır ve böylece ilk
savaş intikamcılığı başlamış olur. Sağa sola renkli taşlarla resimler çizen
birileri mağara duvarlarına daha önce çizdiği av sahnelerinin yanına savaş
hazırlıklarını gösteren resimler çizer. Ölüleri gömen, hastaların içine giren
kötü ruhları kovan, tanrılar ve ruhlarla konuşan şaman, savaşa gidecek olanları
desteklesin ve korusunlar diye tanrılara ve ruhlara çağrı yapmak için bir ağaç
kütüğüne vurarak çıkardığı seslerle ritmik bir şarkı söylemeye ve dans etmeye
başlar. Tanrıları simgeleyen resimler ve basit heykellerin yapımı da bu dönemde
artış gösterir. Hayvanların gözlemlenmesi ve tesadüfler sonucu edinilen
deneyimlerden; hastalıkların iyileştirilmesinde, yaralanmalarda kanın
durdurulması ve yaranın iyileştirilmesinde işe yarayan bitkiler ve yöntemler
keşfedilir. Yemekleri muhafaza etmek için uygun taşlardan ve ağaç parçalarından
basit kaplar yapılır. Yine tesadüfen ateşte kalan kilin sertleştiği
öğrenildiğinden kilden kap kacak ve testi gibi eşyalar üretilmeye başlanır.
Askeri
bir yapı olarak örgütlenen gençler, yaşam alanının giriş ve çıkış bölgelerine,
topluluğun yaşadığı mağaralara gelen yaklaşma istikametlerine küçük askeri
birimler halinde gözetleme, keşif ve pusu gibi askeri faaliyetler için gece
gündüz gönderilmeye başlanır. Yaklaşan düşman küçükse bu kollar tarafından
etkisiz hale getirilir. Eğer kalabalıksa merkezdeki orduya, haberci
gönderilerek veya değişik hayvan sesleri taklit edilerek haber verilir. Belki
de bazı ağaç kütükleri, ses çıkarma özelliklerinden yararlanılarak bir sopayla
belli ritimler çıkaracak şekilde vurularak alarm ve haberleşme maksadıyla kullanılır.
Haberi alan askeri grup hemen olay yerine doğru yola çıkar. Yabancı grup takip
edilir. Pusuya düşürülerek veya doğrudan saldırılar yapılarak etkisiz hale
getirilir. Öldürülen bu yabancıların silah ve eşyaları ilk savaş ganimetleri
olarak savaşçılar arasında paylaşılır. Kıtlık dönemlerinde bu yabancıların
besin olarak görüldüğü ve yenildiği de olur. Bazı bilim adamlarının iddialarına
göre bu gün yaşayan insanların hemen hemen hepsinin atalarının geçmişte bazı
dönemlerde yamyamlık deneyiminden geçtikleri iddia edilmektedir. Hatta bu
alışkanlık bazı Uzakdoğu bölgelerinde yaşayan kabilelerde yakın zamana kadar
devam etmiştir.
Zamanla
grubumuzun yabancılarla, gerek kendi bölgelerinde gerekse komşu bölgelerde
karşılaşmaları ve çatışmaları giderek artar. Hayat daha zor ve daha tehlikeli
bir hale gelmiştir. Bu gelişmeler esnasında, sel, kuraklık vb. bazı doğal afet
ve kıtlık dönemleri de yaşanmaya devam etmektedir. Bu dönemler yiyecek arayan
yabancı grupların hareketlerini daha da artırır. Bu sebeple karşılıklı
çatışmalar ve yamyamlık artar.
Klan lideri, ihtiyarlar ve savaş grubu liderleri ile
toplanıp yeniden durum muhakemesi yapar. Uzun süredir araştırdıkları komşu
gruplardan en büyüğünün kendilerine saldırılar yapabilecek en büyük tehdit
olduğu ve erken davranılarak bu gruba bir baskın yapılmasına karar verilir.
Uzun
süredir karşılaşılan bu grup üzerinde keşif ve gözetleme faaliyetleri
artırılır. Yaşadıkları yer kesin olarak tespit edilir. Savunma tedbirleri,
yaşadıkları yerin coğrafi özellikleri, savunmaya uygunluk derecesi ve saldırı
için uygun yaklaşma istikametleri, emniyet tedbirlerinin en zayıf olduğu
zamanlar tespit edilerek saldırı zamanı belirlenir.
Artık
nüfus oldukça artmıştır. Komşu bölgelerden yapılan ihlaller de arttığından gıda
temin etmek daha sıkıntılı bir hale gelmiştir. Komşu bölgelerde de nüfus hızla
artmakta olduğundan artık bir an önce eyleme geçerek henüz belirli bir
üstünlükleri varken komşu bölgelerdeki tehdidin büyümeden ortadan kaldırılması
gerekmektedir. Şu andaki nüfuslarıyla ancak tek bir gruba saldırmaya yetecek
kadar güçleri vardır. Çevrelerindeki grupların birleşmesi, ittifak yapması veya
bir grubun diğer gruba saldırarak o grubun nüfusuna da el koyması durumunda
yalnız başına bu tehditleri ortadan kaldıramayacak duruma düşme ihtimali vardır.
Yani harekete geçmek için zaman gittikçe daralmaktadır. Bu sebeple hemen, en
yakındaki, en büyük tehdit oluşturan gruba saldırmaya karar verilir.
Sabah,
her zaman ava çıkarken yaptıkları gibi, mağaralar bölgesinde toplanan grup,
herkesin hazır olduğu tespit edildikten sonra yola çıkar. Bu şimdiye kadar
yapılan yolculuklardan biraz farklı bir yolculuktur. Her savaşçı tüm
silahlarını yanına almıştır. Vücutlarını korumak için ağaç kabuklarından ve
kalın hayvan derilerinden basit zırhlar yapılarak bunlarla vücutlarının hayati
bölgeleri kapatılmıştır.
Grup
bütün gün yürüdükten sonra yaşam alanı sınırı yakınındaki bir ağaçlıklı tepeye
çıkarak hava tamamen kararana kadar gizlenir. Saldırı yapılacak grubun yaşadığı
bölgenin son keşifleri yapılır ve gece saldırıyı yapacak büyük grubun hedefe
doğru yönlendirilmesi için belirli yerlere kılavuzlar yerleştirilir. Keşifler
tamamlanınca, eğer gerekiyorsa, planda son değişiklikler yapılır. Saldırı
yapılacak grubun uyumaya başladığı saatlerde gizlenilen yerden yola çıkılır.
Hedefe belli bir mesafeye kadar yaklaşılınca, görevli unsurlar plana uygun
olarak saldırı bölgesini çepeçevre kuşatacak şekilde arazide uygun yerlere
yerleşmek üzere gönderilir. Sonra saldırıyı fiilen gerçekleştirecek ve hedefe
girecek grubun hedefe yaklaşırken ve hedefi etkisiz hale getirdikten sonra
geriye çekilirken bir karşı saldırıya uğraması durumuna karşı gerekli
tedbirleri alabilecek yerlere emniyet unsurları yerleştirilir. Bu unsurlar da
yerini aldıktan sonra hava aydınlanmaya yakın bir zamanda saldırı grubu hedefe
yaklaşır.
Daha
henüz hava aydınlanmadan ve hedef bölgesindeki nöbetçiler üzerine uyku çökmüş
ve hedefte kimse uykudan uyanmamışken, birden bire tüm hücum grubu hedefe
saldırır. Kısa ve şiddetli bir saldırıyla hedef bölgesinde tüm yetişkin
erkekler öldürülür. Gerçi bazı kadın ve erkekler kargaşadan faydalanıp kaçmış
veya yakın bölgelere saklanmıştır ancak bunlar da dış çevrede gözetleme yapan
emniyet unsuru tarafından tespit edilip imha edilir. Kaçıp saklanabilen pek az
kimse olur. Her savaşçı ele geçirdiği kadın ve çocukları merkezi bir bölgeye
getirerek buradaki savaşçıların gözetimine bırakır. Tekrar tekrar geri
dönülerek bölgedeki silah, araç ve yiyecekler toplanır ve aynı şekilde merkezi bölgede
toplanır. Eğer grubumuz tamamen veya klanlarının bir kısmı ile ele geçirilen
yere yerleşmeyi düşünmüyorsa burası yakılarak ve varsa basit duvar yapıları
yıkılarak artık barınılamaz hale getirilir.
İşler
tamamlanınca hedef bölgesinde fazla oyalanmadan, saldırı grubu ganimetlerle
birlikte saldırı bölgesini terk ederek toplanma bölgesine hareket eder.
Onlardan sonra kuşatma yapan unsur ve nihayet emniyet unsuru da toplanma
bölgesine gelince geceden bırakılan kılavuzların bulunduğu bölgelerden geri
dönülür. Karanlık basmadan kendi yaşadıkları yere veya en azında yakınında emniyetli
bir bölgeye kadar gidebilmek için hızlı hareket edilir. Saldırı esnasında
ölenler ve ağır yaralı olanlar saldırı bölgesine gömüldüğü için hızlarını
yavaşlatacak pek fazla bir şey yoktur. Ganimetlerden bir kısmı da alınan
esirlere taşıtılmaktadır.
Akşama
doğru, klanın barındığı mağaralar bölgesine varıldığında savaşçılar; yaşlılar,
kadınlar ve çocuklar tarafından karşılanır. Klanın totemi mağaraların önündeki
düz bir alana çıkarılmış, büyük bir ateş yakılmıştır. Şaman gelen savaşçı grubunu
kutsamak ve saldırı başarıyla sonuçlandığı için kutsal ruhlara ve tanrılara
teşekkür etmek maksadıyla basit vurmalı çalgılar eşliğinde dans ederek bir
tören yapar. Trans haline girerek bu savaşta ölen ve daha önce ölmüş olan
kişilerin ruhlarıyla konuşur. Şaman töreni tamamlayınca aynı zamanda klanın
doktoru olduğundan yaralıların tedavisi için gerekli işleri yapar. Bundan sonra
esir alınan kadın ve çocuklar, gösterilen kahramanlıkla da orantılı olarak,
reis ve şaman tarafından klan içinde bölüştürülür. Klan reisi ve savaş grubunun
liderleri en fazla kadın ve çocuğu alarak klan içinde daha güçlü aileler haline
gelirler.
Tarım
veya sanayi üretimi henüz ortaya çıkmadığından klasik anlamda işgücünden
yararlanmak maksadıyla yapılan kölelik henüz yoktur. Klanda komün bir yaşam
olduğundan eş ve çocuklar ile kişisel silahlar hariç sahiplik duygusu da
yoktur. Bu sebeple yeni kadın ve çocuklar köleden ziyade aileye katılan yeni
üyeler olarak kabul edilirler. Böylece, klan içinde sadece doğurganlık oranları
ile değil aynı zamanda aileye katılan esirler sebebiyle de bazı aileler daha
kalabalık ve dolayısıyla daha güçlü, bazıları da daha güçsüz hale gelir. Bu
durum klanın iç hiyerarşisinde değişikliğe ve yeni bir yapılanmaya sebep olur.
Özellikle lider konumunda olanlarla savaşta büyük başarılar gösterenler toplum
içinde daha saygın bir konuma yükselmeye başlarlar. Ganimet olayı diğer
aileleri de motive ettiğinden artık askerlik cazip bir meslek haline gelmeye
başlamıştır.
Şimdi
toplumda; yönetici aileler, asker aileler, din adamları ve yukarıda yaptıkları
bazı işlerden bahsettiğimiz diğerleri olarak belirgin bir sınıflaşmaya doğru
gidilmeye başlanmıştır. Böylece geleceğin aristokratlarının ve krallarının
içinden çıkacağı güçlü aile yapılarının temelleri de atılmıştır.
Klanımız,
kölelerin de katılımıyla, oldukça büyümüş, kadın sayısının artışıyla birlikte
doğum oranlarında da bir artış olmuştur. Böylece; gıda, giyecek, silah ve alet
yapımında kullanılacak malzeme ihtiyacı da artmıştır. Gerçi saldırı sonucunda
imha edilen grubun bölgesi de klanımızın yaşam alanına eklendiğinden yaşam
alanı da büyümüştür. Ancak buna rağmen yine de kıtlık dönemlerinde kaynaklar
yetersiz kalabilmektedir. Ayrıca yeni ele geçirilen bölgedeki topluluğun
ortadan kalktığını fark eden başka topluluklar boş olduğunu düşündükleri bu
grubun bölgesine girmeye, belki de kendi yaşam bölgelerinden daha verimli
olduğu için buraya yerleşmeye başladıklarından bu durum yeni çatışma ve
mücadeleleri de beraberinde getirir.
Bu
çatışmalar ve daha önce bahsedilen tesadüf muharebeleri ile birlikte artık yanı
başlarında işgalci bir saldırgan grup olduğunu öğrenen bazı komşu gruplar
klanımızı kendi varlıkları için önemli bir tehdit olarak görmeye başlarlar. Bu
sebeple gerek tek başlarına, gerekse diğer komşu gruplarla birleşerek klanımıza
saldırılar düzenlerler.
Artık
toplumun birinci seviyedeki sorunu, dolayısıyla birinci derecedeki önceliği her
geçen gün artan saldırganlara karşı klanın ve onun topraklarının korunmasıdır.
Gerçi topraklar yapay engellerle kesin olarak çizilmemiştir. Genellikle bir
nehir, bir dağ, bir yar gibi doğal engellerin başladığı yerlerde bitmektedir.
Ama genel de olsa klanın sahiplendiği belirli bir alan vardır.
Çatışmaların
ve tehditlerin arttığı bu dönemde toplum buna uyum gösterecek şekilde değişim
geçirir. Klan, eli silah tutan tüm erkeklerin savaşçı olduğu, diğerlerinin de
kalan işleri yüklendiği askeri bir topluma doğru dönüşmeye başlar. Klanımız
artık, bu günkü ifadesiyle asker millet diye tanımlanacak asker klana
dönüşmektedir.
Savaşların
artmasıyla, askerlerin ve onların söz geçiremediği, tanrılarla irtibatta olan
tek unsur olan din adamlarının toplumdaki etkinlikleri giderek artmaktadır.
Bunun sonucu olarak klan lideri öldüğünde liderliği bir askeri lider ele
geçirir. Din adamları da tek güç olan askeri grupla mücadele edemeyeceği için askerlerle
işbirliği yaparlar ve onların liderliğini güçlendirecek şekilde dini argümanlar
geliştirirler. Tabii bu iş karşılıksız değildir. Bu destek karşılığında din
adamları da bir özerklik ve dokunulmazlık kazanırlar. Ganimetlerden, bunların
kazanılmasında hiçbir katkıları olmadığı halde, klan liderine yakın bir pay
alırlar.
Öte
yandan liderin gün geçtikçe artan eşleri ve çocukları, zorla ele geçirdiği
liderlik konumunda ona nesiller boyu sürebilecek kalıcı bir güç kazandırır. Bu
çocuklarından kendi çevresinde merkezi bir askeri ve siyasi güç oluşur. Bu güç
liderin yakın arkadaşları olan ve yine nüfus olarak oldukça güçlenmiş olan
kişilerle birlikte daha da etkili hale gelir. Klan liderinin etrafında
toplananlar; askeri ve idari yönetici kadrosunu oluştururlar. Bunlar, genel
halk kitlesinin üstünde bir statüleri olmakla birlikte her zaman klan liderinin
en az bir kademe altındadırlar. Bunlar, çok uzun yıllar varlığını ve
etkinliğini sürdürecek ilk aristokratları teşkil ederler.
Bu
değişimler komşu guruplarda da benzer dinamikler içinde devam eder. Çevrede bulunan
ve savaşlarda yenilen gruplar ya tamamen ortadan kalkarlar, ya daha güçlü bir
gruba katılarak o grup içinde erirler veya bölgeden uzaklaşarak henüz
insanların yaşamadığı uzak bölgelere göç ederler. Böylece insan ırkı dünyanın
her köşesine doğru yayılmaya başlar. Bu sayede insanların yaşayabileceği tüm
alanlar yavaş yavaş iskân edilmeye başlanır. Bu göçler genellikle savaşlar
sebebiyle yaşanmakla birlikte; depremler, kuraklık, sel vb. doğal afetlerle
birlikte daha da kitleselleşir.
Bu
savaşlar ve göçler sonucunda belli bölgelere yerleşerek hızla çoğalan insan
toplulukları birbiriyle gün geçtikçe daha çok karşılaşırlar. Her karşılaşmada
birbirleri ile çatıştıklarından yoğun ölümler olur ancak yine de yenen grup
yenilenlerin kadın ve çocuklarına el koyduğu için daha savaşçı ve daha
yetenekli klanlar diğerleriyle ırksal ve kültürel olarak karışarak daha büyük
topluluklar haline gelirler. Saldırı ve yok olma riskini göze alamayan küçük
gruplar da bu gruba katılınca, grubun büyümesi daha da hızlanır. Hem sayısal
olarak büyümek, hem de başka ırk ve kültürlerin aynı potada erimesi sebebiyle
toplum belirli bir dönüşüme uğrar, yani değişir ve gelişir.
Yeni
katılanların geliştirdikleri aletler, teknikler ve sistemler işe yarıyorsa yeni
grup tarafından aynen benimsenir. Dolayısıyla bu temas ve birleşmelerle daha
gelişkin bir toplum ortaya çıkmaya başlar. Artık yavaş yavaş gelişkin
sayılabilecek bir dil, genellikle doğa güçlerinin kutsallığına dayanan bir din
ve toplumun kendisine has ortak bir kültür oluşmaktadır.
Şimdiye
kadar yaşam alanındaki mağaralar vb. yerlerde yaşayan ama sürekli bir yere
bağlı kalmayarak yaşam bölgesi içinde sürekli yer değiştiren klanımız artık hep
birlikte yer değiştirmek ve tüm mensupları ile aynı anda, aynı yerde konaklamak
için çok fazla büyümüştür. Bu durumda, klan içinde oluşan bazı küçük gruplar
büyük kısımdan ayrılırlar ve bir tehlike anında kalana kısa sürede
sığınabilecek kadar yakın fakat klan liderinin sürekli ve yakından kontrolünden
kurtulabilecek kadar uzak bir mesafede yarı bağımsız gruplar halinde yaşamaya
başlarlar. Bunlar da aynı yaşam bölgesinde dolaşmakta veya bazen de işgal
edilen yeni bölgelere yerleşmektedirler. Bu gruplar genel olarak; klan içi
çekişme ve kavgalar yüzünden veya klan liderinin klan üzerindeki kontrolünün
gün geçtikçe artmasından rahatsız olan ve bundan uzaklaşarak daha özerk yaşamak
isteyen ikinci derece güçlü aileler tarafından oluşturulur. Dolayısıyla orta
çağ Avrupa’sında veya Orta Asya steplerindeki göçebeler arasında olduğu gibi birçok
bölgesel gücün merkezi bir güce zayıf bağlarla bağlı olduğu federal veya konfedere
bir yapı oluşturulur. Bu yapıdaki küçük gruplar da, klanın büyük grubundaki
sistemleri taklit ederek kendi askeri yapılarını oluştururlar. Bu yapılar ortak
bir dış düşmanla mücadele etmek gerektiğinde askeri güçlerini merkezi yapının
lideri komutasında birleştirerek ortak hareket ederlerken bir yandan da yaşam
bölgesindeki kaynakların daha fazlasına sahip olmak ve merkezi gücü devirerek
yerine geçmek için kendi içlerinde sürekli olarak mücadele ederler.
30.12.2015. M.Ç.
1. http://sisteorileri.blogspot.com/2015/12/savas-bir-tercih-degil-bir.html
2. http://sisteorileri.blogspot.com/2015/12/insanoglunun-ortaya-cks-ve-silah.html
3. http://sisteorileri.blogspot.com/2015/12/insan-topluluklarnn-cogalmas-ve.html
4. http://sisteorileri.blogspot.com/2015/12/tarm-toplumlarnn-ortaya-cks-ve-ordularn.html
5.http://sisteorileri.blogspot.com/2015/12/farkl-cografyalara-goc-ve-bu-bolgelerde.html
6. http://sisteorileri.blogspot.com/2015/12/cografyann-savas-ve-askerlik-uzerindeki.html
7. http://sisteorileri.blogspot.com/2015/12/ortadogu-ve-anadoludaki-tarm.html
8. http://sisteorileri.blogspot.com/2015/12/daglk-bolgelerde-yasayan-tolumlarda.html
9. http://sisteorileri.blogspot.com/2015/12/steplerde-yasayan-gocebe-topluluklarda.html
10. http://sisteorileri.blogspot.com/2015/12/tecrit-edilmis-buyuk-bolgelerde.html
11. http://sisteorileri.blogspot.com/2015/12/dsa-ksmen-ack-buyuk-bolgelerde-ordularn.html
12. http://sisteorileri.blogspot.com/2015/12/denizci-uluslarda-ordularn-olusumu-ve.html
13. http://sisteorileri.blogspot.com/2015/12/diger-bolgelerde-ordularn-olusumu-ve.html
14. http://sisteorileri.blogspot.com/2015/12/sonuclar-results.html
1. http://sisteorileri.blogspot.com/2015/12/savas-bir-tercih-degil-bir.html
2. http://sisteorileri.blogspot.com/2015/12/insanoglunun-ortaya-cks-ve-silah.html
3. http://sisteorileri.blogspot.com/2015/12/insan-topluluklarnn-cogalmas-ve.html
4. http://sisteorileri.blogspot.com/2015/12/tarm-toplumlarnn-ortaya-cks-ve-ordularn.html
5.http://sisteorileri.blogspot.com/2015/12/farkl-cografyalara-goc-ve-bu-bolgelerde.html
6. http://sisteorileri.blogspot.com/2015/12/cografyann-savas-ve-askerlik-uzerindeki.html
7. http://sisteorileri.blogspot.com/2015/12/ortadogu-ve-anadoludaki-tarm.html
8. http://sisteorileri.blogspot.com/2015/12/daglk-bolgelerde-yasayan-tolumlarda.html
9. http://sisteorileri.blogspot.com/2015/12/steplerde-yasayan-gocebe-topluluklarda.html
10. http://sisteorileri.blogspot.com/2015/12/tecrit-edilmis-buyuk-bolgelerde.html
11. http://sisteorileri.blogspot.com/2015/12/dsa-ksmen-ack-buyuk-bolgelerde-ordularn.html
12. http://sisteorileri.blogspot.com/2015/12/denizci-uluslarda-ordularn-olusumu-ve.html
13. http://sisteorileri.blogspot.com/2015/12/diger-bolgelerde-ordularn-olusumu-ve.html
14. http://sisteorileri.blogspot.com/2015/12/sonuclar-results.html
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder