Ortadoğu ve Anadolu’daki Tarım Toplumlarında Ordunun Oluşumu ve Savaşın Gelişimi. Development of the army and the war in the agricultural societies of Middle East and Anatolia.

7. Ortadoğu ve Anadolu’daki Tarım Toplumlarında Ordunun Oluşumu ve Savaşın Gelişimi. Development of the army and the war in the agricultural societies of Middle East and Anatolia.

Tarım daha önce bahsettiğimiz gibi tarım toplumlarında üretim faaliyetleri belli bir nüfusu sürekli olarak tarlalara bağladığı için genellikle bunların ürettikleri artı değerle beslenen profesyonel ordular ortaya çıkmıştır. Gerçi büyük seferlerde ve büyük bir istila gücünün saldırısında çiftçiler de askere alınsa da bu toplumun orduları genelde profesyonel veya yarı profesyonel bir yapıda olmuştur. Büyük seferler de, genellikle tarım mevsimlerini takip edecek şekilde, daha çok Ağustos-Eylül aylarında, tahıllar hasat edildikten sonra yapılmıştır. Bu toplumlarda belirli bir nüfus daima tarım vb. faaliyetlerde kalmak zorunda olmakla birlikte büyük şehirler, yüksek doğum ve azalan ölüm oranları sebebiyle elde mevcut büyük nüfus sayesinde büyük ordular teşkil edilebilmiştir.

Bu orduların daimi asker olan grubu büyük kalkanları, ağır zırhları, yakın mücadelede ve dar şehir sokaklarında da kullanılabilecek kısa kılıçları ve uzun mızrakları olan ağır piyadelerden oluşmuştur. Sadece seferlere giderken askere alınan halk tabakalarının ise sadece yeterli parası olanlarında zırhlar vardır. Diğerleri daha hafif zırhlar ve silahları olan hafif piyadelerdir.

Bu orduları kuran devletlerin siyasi, ekonomik ve sosyal yapıları savaş ve strateji anlayışlarına da etki etmiştir. Hasat dönemlerine bağlı olarak belli dönemler için seferber edilen orduların savaşı belli bir sürede bitirip kesin sonuç alması zorunluluğu vardır. Uzayan seferler sadece ordunun dağılmasına değil aynı zamanda ekonomik sıkıntılara, sosyal karışıklıklara sebep olarak devletin dağılmasına bile sebep olabilir.

Bu mahsurları gidermek için tarım toplumlarının orduları siyasi hedeflerini ele geçirecek belli askeri hedefler seçerler. Bu hedeflere sefere çıkılacak zamanı ve seferden dönülecek zamanı önceden belirlerler. Buna uygun olarak lojistik hazırlıklar yaparlar. Yiyecek ve silahlarla köprü yapımında kullanılan malzemeler, kale kuşatmaları için gerekli olan mancınıklar, kuleler, koçbaşları hazırlanarak bunları taşıyacak arabalar imal edilir. Sefer zamanı askerler toplanırken bu arabaları çekecek öküz, yaban eşeği, deve vb. hayvanlar da toplanır. Yollar önden gönderilen ekipler tarafından düzeltilir.

Tüm bunlardan anlaşılacağı gibi tarım toplumlarında savaş uzun hazırlıkları ve detaylı hesaplamaları gerektiren maliyetli ve sıkıntılı bir faaliyettir. Savaş planlanan zaman içinde bitirilip tekrar barış durumuna geçilmelidir. Bu sebeple savaşlar kesin sonuçlu, kısa süreli ve düşmanı genel olarak imha etmeyi hedef alan çatışmalardır. Saldırılar ya düşmanın bir kalesine yapılır veya ordunun yaklaşmakta olduğunu haber alan diğer devletin de ordusunu kale ve şehirlerden çıkararak açık alanda uygun bir bölgede konuşlanmasıyla bir meydan muharebesi şeklinde yapılır.

Kale kuşatmaları daha pasif fakat daha uzun süreli faaliyetlerdir. Savaş ve stratejiden çok mühendislik yeteneklerine ve psikolojik etkiye dayanır. Kale önce kuşatılarak dışarısıyla irtibatı kesilir. Mancınıklarla büyük taşlar veya yağa bulanmış yanan yün topları atılır. Kalelerin altına delikler açarak buradan kaleye girilmeye veya surları tahrip edilmeye çalışılır. Bu faaliyetlerle koordineli olarak kale surlarına yaklaşan askerlerin bir kısmı ok atarak surlardaki düşmanı meşgul ederken diğerleri uzun merdivenleri surlara dayayıp tırmanarak kale burçlarından en azından bir bölümünü ele geçirmeye çalışırlar. Bir başka grup tekerlekli yüksek kulelerle kaleye yaklaşırken bir grup ta koçbaşı ile kale kapısını kırarak açmaya çalışır. Bir yandan da kaledekiler teslim olmaya ikna edilmeye çalışılır. Kale kuşatmalarında çok fazla stratejik seçenek yoktur. Hemen hemen tüm kale kuşatmaları, bazı taktik farklılıklar dışında hep birbirine benzer şekilde yapılır.

Taktik ve strateji için elverişli seçeneklerin bulunduğu alan ise meydan muharebeleridir. Bu muharebelerde taarruzlar genelde cepheden yapılır. Burada zayıf bir nokta bulup düşman cephesi veya kanatlarında bir girme oluşturmak, ihtiyatları ve tasarruf edilebilen kuvvetlerin büyük bir kısmını bu girme bölgesinde kullanarak cepheyi yarmak, sonra da kısa menzilli kuşatmalar veya çevirmeler yaparak düşmanı imha etmek amaçlanır. Düşman devlet asıl kuvvetlerinin çoğunu bu meydan muharebesi için topladığı için burada alınacak kesin sonuçlu bir zafer düşman ülkesinin tamamı veya bir kısmını kısa sürede işgal edilecek hale sokar. Bu sebeple meydan muharebeleri çok şiddetli, yakın muharebe şekilde imha muharebeleri olarak icra edilir. Ağır piyade cepheden saldırırken hafif piyade yarma bölgesi veya kuşatma kanatlarında kullanılır. Piyadenin hareket kabiliyeti çok az olduğundan düşman geri çekilip muharebe alanını terk etmesin diye muharebe düşman çözülerek geri gidemeyeceği şekilde çok sıkı bir çatışma olarak icra edilir ve yılmadan takip yapılır. Savaş sona erince elde edilen kaleler ya talan edilip tamamen yakılır veya buraya bir miktar asker ve yönetici yerleştirilerek ülke topraklarına dâhil edilmektedir.

30.12.2015. M.Ç.

1. http://sisteorileri.blogspot.com/2015/12/savas-bir-tercih-degil-bir.html
2.  http://sisteorileri.blogspot.com/2015/12/insanoglunun-ortaya-cks-ve-silah.html
3. http://sisteorileri.blogspot.com/2015/12/insan-topluluklarnn-cogalmas-ve.html
4. http://sisteorileri.blogspot.com/2015/12/tarm-toplumlarnn-ortaya-cks-ve-ordularn.html
5.http://sisteorileri.blogspot.com/2015/12/farkl-cografyalara-goc-ve-bu-bolgelerde.html
6. http://sisteorileri.blogspot.com/2015/12/cografyann-savas-ve-askerlik-uzerindeki.html
7. http://sisteorileri.blogspot.com/2015/12/ortadogu-ve-anadoludaki-tarm.html
8. http://sisteorileri.blogspot.com/2015/12/daglk-bolgelerde-yasayan-tolumlarda.html
9. http://sisteorileri.blogspot.com/2015/12/steplerde-yasayan-gocebe-topluluklarda.html
10. http://sisteorileri.blogspot.com/2015/12/tecrit-edilmis-buyuk-bolgelerde.html
11. http://sisteorileri.blogspot.com/2015/12/dsa-ksmen-ack-buyuk-bolgelerde-ordularn.html

12. http://sisteorileri.blogspot.com/2015/12/denizci-uluslarda-ordularn-olusumu-ve.html
13. http://sisteorileri.blogspot.com/2015/12/diger-bolgelerde-ordularn-olusumu-ve.html

14. http://sisteorileri.blogspot.com/2015/12/sonuclar-results.html