TÜRKİYE NEREDE BULUNUYOR 4 - Komşular

TÜRKİYE NEREDE BULUNUYOR BÖLÜM 4

4.Komşular:

Şekil-3 Türkiye’nin Komşuları

Türkiye Asya ile Avrupa kıtalarında bulunan sekiz ülke ile sınır komşusudur. Türkiye biri büyük (Anadolu) diğeri küçük (Trakya) iki yarımadadan oluşan bir ülkedir. Dünya üzerinde sayılı ülke bu kadar çok ülkeyle sınır komşusudur. Çok ülkeyle sınır komşusu olmak jeopolitik yönden olumsuz bir özelliktir. Ayrıca bu sınırların uzun olması ve topoğrafik engellerin bulunmaması da Türkiye için sorunlar yaratmaktadır.

Bugünkü milli sınırların başlıca özelliklerini genel olarak şöyle özetlenebilir:

-Deniz ve kara toplam uzunluğu 11.086 km’dir. Bunun 8333 km si (%75.7) deniz sınırları, 2753 km si ise (%24.3), kara sınırlarından oluşur.

-Sınırlarının uzunluğu bakımından Türkiye, dünyanın en uzun sınırlı ülkeleri arasında yer alır.

-Türkiye kıyılarının büyük bölümünü Anadolu kıyıları oluşturur. Örneğin 8333 km’lik toplam kıyı uzunluğunun sadece 786 km’ si (%9,4) Trakya ve 1067 km’ si (%12,8) adaların kıyı uzunluklarıdır. Oysa Anadolu kıyılarının toplam uzunluğu 6480 km’yi bulur. En uzun kıyı 2400 km. ile Ege Denizi kıyılarıdır. Bunda Ege kıyılarının fazla girintili çıkıntılı olması etkilidir.

-İran sınırı dışındaki kara sınırları hemen tümüyle yakın tarihte belirlenmiştir.

-Kara sınırlarımızda coğrafi anlamda, sadece İran, Ermenistan, Yunanistan, Nahçıvan ve kısmen Irak sınırları doğal sınır niteliği taşımaktadır. Diğerleri ise yer yer bazı engellerden geçmekle birlikte çoğunlukla yapay sınır niteliği taşırlar.

-Sınırların bazıları (İran, Irak ve Yunanistan sınırlarında olduğu gibi) tamamen politik sınırlar olup Türk nüfusunun bütünlüğünü bölmüşlerdir. Örneğin, İran sınırı Güney Azerbaycan’ı, Irak sınırı Musul-Kerkük-Erbil ve dolaylarında Türklerin yaşadığı yerleri, Yunan sınırı ise Batı Trakya’yı Anadolu Türklerinden ayırmaktadır.

Türkiye’nin sekiz komşusu vardır. Bunları bulundukları bölgelere göre üç grupta toplayabiliriz:

Balkan Ülkeleri

-Yunanistan: 212 km’lik uzunluğa sahiptir. Sınır Meriç Irmağının ağız kısmında başlar ve Türkiye-Yunanistan ve Bulgaristan sınırlarının kesişme noktasında son bulur.

-Bulgaristan: 269 km’lik uzunluğa sahip olan Bulgaristan sınırı Meriç ırmağının Türkiye girişinden başlar ve Karadeniz kıyılarında son bulur.

Kafkas Ülkeleri

-Gürcistan: 276 km olan sınır Sarp Köyünden başlar ve Türkiye-Gürcistan ve Ermenistan kesişmesinde biter.

-Ermenistan: Genel olarak Arpaçay ve Aras vadisini izleyerek Nahcivan-Türkiye sınırında biter. 317 km uzunluğundadır.

-Azerbaycan: Azerbaycan kendisine bağlı Nahcivan Özerk Cumhuriyeti vasıtasıyla Türkiye’ye komşudur. Türkiye-Nahcivan sınırı sadece 18 km uzunluğundadır.

Bu üçünün toplamı olan 611 km. geçmişteki SSCB sınırını oluşturmaktadır.

Orta Doğu Ülkeleri

-İran: Aras Nehrinin ülkemizden ayrıldığı yöreden başlar ve Türk-İran-Irak sınırlarının kesişme noktasında biter. 454 km uzunluğundadır.

-Irak: Türkiye-İran sınırının bitiminden başlayarak Türkiye-Suriye-Irak kesişim noktasında biter. 331 km uzunluğundadır.

-Suriye: 877 km olan bu sınır, Irak sınırından başlar ve Akdeniz’de son bulur. Kara sınırlarının en uzunudur.

Komşular ile olan ilişkiler jeostratejik ve jeopolitik bölümlerinde açıklanacağından, şimdilik bu kadar açıklama ile yetinilmiştir.

5.jeostratejik ve jeopolitik konum

Bu iki kelime veya tamlama çok kullanılır. Kısaca anlamları jeolojinin strateji üzerindeki etkileri ve ulusal ve (daha ziyade) uluslararası politika üzerindeki etkileri anlaşılır. Ancak bilinmesi gereken jeoloji-strateji (jeostrateji) derken, esasında, temel olarak o ülkenin “bağımsız bir şekilde kendi elinde bulundurduğu” değerler bütününü anlamamız gerekir. Jeoloji-politika (jeopolitik) derken ise ülkenin bulunduğu konum itibari ile hem komşuları hem de diğer ülkeler ile “birlikte geliştirdiği” değerler bütününü anlamamız gerekiyor. Bu kısa açıklamadan sonra, öncelikle, Türkiye ile ilgili jeolojik gerçeklere bakalım.

Türkiye bulunduğu coğrafya bakımından aynı anda;

-Akdeniz

-Karadeniz,

-Ege,

-Balkan,

-Kafkas,

-Ortadoğu (biz bunu kabul etmiyoruz ama değerlendirenler var)

-Avrupa,

-Asya ülkesi sayılmakta olup etrafında 8 komşu ülke ile 3 deniz vardır.

Tersten başlayarak başa doğru bu kavramların ne demek olduğuna kısaca bakalım.

Nedir Asya ülkesi olmak?

Avrupa ile birlikte dünyanın en eski ve yaşlı kıtası olarak değerlendirilir. Dünyanın en büyük kara kütlesidir. Buna Avrupa’yı eklersek kütle daha da büyür. Bilinen ve mevcut medeniyetlerin beşiğidir. Güneş Asya’dan doğar. Türkiye ana karası ile Asya’ya bağlı bir yarımada olup onun Akdeniz

ve Avrupa’ya doğru hücuma geçmiş bir kolu gibi durmaktadır. Dünyanın en büyük 20 ekonomisinin sekizi ile süper gücünden ikisi bu kıtada bulunmaktadır. Mistik gizemlerin en çok olduğu kıtadır.

Nedir Avrupa ülkesi olmak?

Türkiye Trakya bölümü ile Avrupa’ya bağlı bir yarımada olup onun hücumlarını durdurmak istercesine araya iki boğaz koymuş ve savunma mevzileri hazırlamış gibi durmaktadır. Dünyanın en büyük 20 ekonomisinin yedisi bu kıtadadır. Örnek alınan batı medeniyetinin beşiğidir. Yüzyılı aşkın bir süre din savaşı yaptıktan sonra, dini kiliseye hapsedebilme cesareti gösteren ülkelerin olduğu yerdir. Ve pek tabi ki, engizisyonun ve aforoz sisteminin de ortaya çıkıp uygulandığı kıtadır. İki tane dünya savaşının çıktığı ve insanlığı büyük yıkıma uğrattığı yerdir.

Nedir Ortadoğu ülkesi olmak?

Öncelikle kişisel ve genel kabul görülen gerçeği belirtmem lazım. Türkiye komşuluk ve inanç sistemi dışında hiçbir Ortadoğu ülkesi ile benzerlik göstermemektedir. Bu yüzden bu kavramı kabul etmiyoruz. Türkiye komşuları olan Suriye, Irak ve İran ile sınırları olması sebebiyle bilinen Ortadoğu kavramına çok yakındır.

Ortadoğu, dünya petrol rezervlerinin büyük bir kısmını barındıran, sürekli savaş olan, hepsi Arap kökenli olmasına rağmen birbirlerini çekemeyen ülkelerin olduğu bir yerdir. Bu bölgede terör hiç eksik olmaz. Terörün ilk nedeni mezhep ayrılığıdır. İkincisi ise etnik yapılar arasındaki küçük farklılaşmadır. Üçüncü bir sebep olarak da ülkeler arasında cetvel ile çizilmiş olan sınırlardır. Araplar öyle bir kavimdir ki, kendi sınırlarını kendileri çizememiştir ama çizilene de uyamazlar.

Yine bu bölge göksel olduğu iddia edilen dinlerin indiği yerdir. Nedense her üç din de buraya inmiştir. Hatta Sabiiler ile ay ve güneş kültü de bu toprakların inanç sistemidir. Dinlerin buraya inmesini bu toprakların kutsallığına bağlayanlar, inme sebebinin o topraklarda yaşayan kavimleri düzeltmek olduğunu görmemektedirler.

Bu bölgenin İsrail hariç diğer tüm ülkeleri dünyanın en geri ülkelerini teşkil etmektedir. Kadın hala cehennem bekçisi olarak değerlendirilmekte olup ikinci sınıf insan yerine konmaktadır. Bazı Ortadoğu ülkelerinde kadınlar hala taş ile recm edilmektedir. Hala şahitliği geçersizdir, miras hakkı adaletli değildir, çarşaf ve peçe arkasında dolaştırılmaktadır. Ama tüm bunlar yapılırken, o birinci sınıf insanlar, kendilerinin ikinci sınıf insanlardan doğduğunu, onlara ana dediğini, çocuklarının anası olduğunu, kız kardeşim dediğini unutacak veya önemsemeyecek kadar da kör cahil olup, çelişkili hayat yaşar.

Hiçbir bilim dalında adları geçmez, sanayi ve teknoloji alanında tamamen efendileri olan batıya bağlı bir bölgedir.

Özlü bir anlatım ile söylemek gerekirse; genelinde insan hak ve hürriyetlerinin olmadığı ve dünyaya terör ile petrol ihraç eden ülkelerin bir araya toplandığı coğrafi bölge demek uygun olur.

Nedir Kafkas ülkesi olmak?

Anadolu’ya Türklerin girdiği yollardan biridir Kafkasya. Etnik, tarih ve kültürel olarak çok yakın olduğumuz hatta içli dışlı olduğumuz bir hayat gerçeğidir. Türkiye’nin Asya’ya yayılırken en sağlam adımlarını atacağı bölgedir.

Nedir Balkan ülkesi olmak?

Avrupa ile olan ilişkilerde Türkler önce Balkanlara geçmiş olup daha sonra İstanbul’u elde etmişlerdir. Türklerin balkanlarda iz bırakması ilk olarak Osmanlı İmparatorluğu ile olmamıştır. Daha önceki yıllarda Avrupa’nın orta yerinde kurulan Hun Devleti vardır. Zaten şimdi o bölgeye Hungarya denmektedir ama nedense Türkler kendi soylarının adı ile anılmakta olan yere Türklükle hiçbir alakası

olmayan Macaristan kelimesi ile tanımlamaktadır. Oysa Türk ve Türklük düşmanı Anglo Saksonlar bile buraya hunların yaşadığı yer anlamında “Hungarya” demektedir. Ünlü Macar Türkolog Rasonyi bile “Türkler Macarların babası, Fin-Ugorlar anasıdır” der.

Avrupa Hun İmparatorluğu döneminde İstanbul önlerine kadar gelinmiş olup, yapılan ağır vergili bir anlaşma sonucu işgal gerçekleştirilmemiştir.

Balkan halkları ile öteden beri derin etnik, kültürel ve tarihi bağlar mevcuttur. Bugün balkanların her yerinde Türklerin adaleti aranmakta olup tüm Avrupa bunun gerçekleşmesinden korkmaktadır.

Balkanlar genel olarak Romanya bölgesinde bulunan doğalgaz ve petrol ile enerji coğrafyası, eski Yugoslavya şimdiki, Hırvatistan, Sırbistan, Bosna Hersek, Karadağ, Yunanistan ve Bulgaristan ama özellikle de Sırbistan ile bir terör coğrafyasıdır. Bilindiği üzere 1.Dünya Savaşı bir Sırp’ın Avusturya-Macaristan veliahtını öldürmesi ile başlamıştır. Yine Yugoslavya’nın dağılması ve bölgede yaşanan katliamların çoğunun altında Sırplar vardır.

Nedir Ege ülkesi olmak?

“İki yakadan” birini teşkil etmektir. Ege Denizi’nin batısında Yunanistan doğusunda ise Türkiye vardır. Arasında kara sınırı da bulunan Yunanistan ile deniz ve adalardan oluşan kombinasyonun içinde belki de aşılması mümkün olmayan sorunlar vardır. Ege ülkesi olmak, bir manada, sürekli iki ülkenin sürtüşmesi demektir.

Bunun yanında ciddi bir turizm potansiyeli ve ona kaynaklık eden doğa güzelliği vardır. Bölge geçmişte çok sayıda devlete ve medeniyete beşiklik etmiştir.

Nedir Karadeniz ülkesi olmak?

Dünyanın en kirli denizlerinden birinde kıyısı olmak demektir. Türkiye karadan sınır komşusu olduğu Bulgaristan ve Gürcistan dışında Karadeniz üzerinden Romanya, Ukrayna ve Rusya ile de denizden komşudur. Dünyanın süper güçlerinden Rusya ile denizden komşu olmak veya karşı karşıya gelmek gibi bir yükü vardır Karadeniz ülkesi olmanın. Bunun yanında, her iki boğazın Karadeniz’de kıyısı olan ve olmayan ülkelerin ticari ve askeri gemilerinin savaş ve barış durumunda geçiş rejimini ayrı ayrı düzenleyen Montrö boğazlar sözleşmesinin uygulayıcısı ülke olmak gibi bir yükü daha vardır.

Nedir Akdeniz ülkesi olmak?

Karadan sınırdaş olunan Suriye dışında denizden Lübnan, İsrail ve hatta Mısır ile de sınırdaş olunan denizdir. Bunun yanında Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti ve Güney Kıbrıs Rum Yönetimi ile de komşuluk ilişkileri sağlanır.

Akdeniz ülkesi olmak aynı zamanda eski SSCB yeni Rusya Federasyonun öteden beri hedefi olan sıcak denizde kıyı sahibi olmak demektir.

Ayrıca en çok turistin geldiği bölge, geçmişte, çok sayıda devlete ve medeniyete beşiklik etmiştir.

Komşuların ve yarımadaları çevreleyen denizlerin Türkiye üzerindeki etkilerini ve varsa aradaki sorunları, jeostratejik ve jeopolitik yansımaları temelinde, inceleyelim.

TÜRKİYE NEREDE BULUNUYOR BÖLÜM 5’DE GÖRÜŞMEK ÜZERE